Hoe lang kan je zonder slaap overleven?

Het wereldrecord voor de langste periode zonder slaap heeft een 17-jarige student uit Californië op zijn naam staan. Hij besloot in 1965 elf dagen niet meer te slapen. Aanvankelijk hielden zijn vrienden hem wakker, daarna namen professionele slaaponderzoekers de verantwoordelijkheid voor het experiment over. Natuurlijk kan niet ieder mens zo lang zonder slaap overleven – sommige kunnen waarschijnlijk lang wakker blijven, terwijl anderen al na korte tijd op gevaarlijk terrein begeven. Het is mogelijk om door een slaaptekort te sterven: door het tekort zelf of door de gevolgen daarvan.

Overlijden door slaaptekort

Bij sommige zeer zeldzame ziekten kan het voorkomen dat iemand ondanks een dringende slaapbehoefte niet meer kan slapen. Hier kan een slaapgebrek uiteindelijk tot de dood leiden. Meestal is het echter zo dat niet de volledige slaap uitvalt, maar vooral sprake is van een onderbreking van de REM-slaap. Mensen die hier last van hebben kunnen maanden of zelfs jaren na het optreden van de slaapstoornis verder leven.

De extreem zeldzame ziekte fatale familiale insomnie is een autosome dominant overerfbare hersenziekte die helaas onbehandelbaar is en uiteindelijk in het overlijden van de patiënt resulteert. Tot slot kunnen ook atypisch groeiende tumoren van negatieve invloed zijn op de slaap.

Overlijden aan de uitwerking van slaaptekort

Wanneer het overlijden van een mens in verband wordt gebracht met slaapgebrek, heeft dit meestal geen directe oorzaak zoals een ziekte die een gezonde slaap onmogelijk maakt. Veel waarschijnlijker is dat het gebrek aan slaap de motorische en cognitieve vaardigheden van de persoon in kwestie beperkt, en daarmee zichzelf in gevaar brengt. Een dergelijke situatie doet zich vaak al na een korte periode voor.

Bij veel mensen zijn een paar slapeloze nachten al voldoende om het reactievermogen te doen vertragen. Daardoor zijn ze bijvoorbeeld in het verkeer niet meer veilig onderweg, omdat ze niet snel genoeg op gevaarlijke situaties kunnen reageren. Dit geldt natuurlijk ook bij het werken met gevaarlijke of zware machines. Dit soort sterfgevallen zijn ongelukken die weliswaar niet direct door een tekort aan slaap zijn veroorzaakt, maar er wel degelijk het gevolg van zijn.

Frequentie van de doodsoorzaken

Overlijden door direct slaaptekort is een zeer zeldzame doodsoorzaak. Van de fatale familiale insomnie is een tweecijferig aantal mensen op de hele wereld betroffen, en ook tumoren als veroorzaker van ernstige slaapstoornissen komen extreem zelden voor. Daarom geldt het als zeer onwaarschijnlijk dat de mens door slaaptekort alleen sterft – tenzij hij zich bewust op bepaalde experimenten heeft ingelaten.

Veel vaker leidt slaaptekort en oververmoeidheid indirect tot de dood. Slaaptekort kan op den duur leiden tot de levensgevaarlijke “secondenslaap” of microslaap wat ongevallen tot gevolg hebben. Sommige mensen kunnen biologisch gezien redelijk goed leven met een slaaptekort. Soms zelfs tot 11 dagen achtereen. Daarmee stijgt echter de waarschijnlijkheid dat het tot ongelukken komt.

Scroll naar boven