De meeste vormen van slaapstoornissen zijn van psychische aard, de precieze oorzaak moet vaak grondig worden onderzocht. In andere gevallen hebben slaapstoornissen een fysieke oorzaak. De lichamelijke redenen en oplossing zijn dan meestal sneller gevonden.
Ontbreken van het ontgiften van ammoniak
Ammoniak is een gifstof en komt in veel moderne voedingsmiddelen en drankjes voor. In de hersenen moet het worden afgebroken, aangezien het anders een negatieve invloed op vele lichaamsfuncties hebben– onder andere de slaap. Vaak komt het voor dat de hersenen de hoeveelheid ammoniak niet meer kunnen verwerken, waardoor het ontgiftingsproces in het lichaam wordt vertraagd.
Schade aan de hersenen
Aangezien de slaap door de hersenen wordt gestuurd, behoort het tot de eerste functies van het lichaam die bij een beschadiging aan de hersenen niet meer volledig kunnen functioneren. Epilepsie, hersenbeschadigingen die als kind zijn opgelopen, hersenvliesontsteking, Parkinson, hersenabcessen en hersentumoren kunnen ervoor zorgen dat slaapstoornissen optreden.
Daarom is een hersenonderzoek routine wanneer patiënten bij de arts over slaapstoornissen klagen – anders kunnen gevaarlijke omstandigheden over het hoofd worden gezien.
Vaatziekten
Storingen in het cardiovasculaire systeem zijn een andere veelvoorkomende lichamelijke oorzaak van slaapstoornissen. Een te hoge of te lage bloeddruk is een volksziekte die niet alleen bij oudere mensen optreedt en de kwaliteit van de slaap sterk beïnvloedt. Ook hartritmestoornissen of ziekte aan de hartspier kunnen slecht voor de slaap zijn. Verder kan pijn verantwoordelijk zijn voor slaapproblemen, omdat men hierdoor niet goed kan in- en doorslapen.
Hormonale stoornissen en stofwisselingsproblemen
Het endocrien systeem reguleert alle hormonale processen van het lichaam en is nauw verwant aan een ander systeem: de stofwisseling. Beide systemen zijn zeer gevoelig en reageren bij minimale stress al met negatieve gevolgen. Meestal begint het endocrien systeem dan met het afscheiden van hormonen die een slechte invloed op het gehele lichaam hebben en voor slaapproblemen kunnen zorgen.
De stofwisseling reageert hier vervolgens op, wat een kwalitatief slechte slaap tot gevolg heeft. Wanneer de stofwisseling zweren ontwikkelt of andere pijnlijke aandoeningen, kan dit al voldoende zijn om slaapstoornissen te veroorzaken. Verwant aan deze processen is ook psychosomatische indigestie, die weliswaar sterk verband houdt met de psyche, maar zich vaak manifesteert in fysieke pijn.
Stoornissen aan de luchtwegen
De ademhaling is een van de belangrijkste systemen voor een rustgevende slaap. Wanneer dit tijdens het slapen niet optimaal functioneert wordt men constant wakker, en is de volgende dag niet uitgerust. Tot ademhalingsstoornissen behoren bijvoorbeeld verstopte luchtwegen, snurken, slaapapneu en acute of chronische luchtwegaandoeningen. In de meeste gevallen stopt de ademhaling telkens kort of kan door verstoppingen niet meer goed functioneren.